در حالی که بسیاری از شرکت‌های بزرگ همچون مایکروسافت به‌سمت متن باز متمایل شده و به بنیاد متن باز پیوستن و بسیاری از محصولات بزرگ خود را متن باز کرده‌اند با این وجود داستان‌های بسیاری در خصوص نرم‌افزارهای آزاد و متن‌باز وجود دارد که متن‌باز بودن با سودآور بودن در تضاد است. اما حقیقت این است که توسعه‌دهندگان آزاد و متن‌باز بسیاری از پروژه‌های خود کسب درآمد می‌کنند و این درآمدها گاهی از معادل انحصاری این پروژه‌ها بالاتر است و به سوآوری خوبی رسیده‌اند.
همیشه عده‌ای هستند که معتقدند تمام نرم‌افزارها باید ضمن متن‌باز و آزاد بودن، رایگان نیز باشند اما این عده در اقلیت بوده و از نظر حقوقی و بر مبنای لایسنس‌های عمومی نرم‌افزارهای آزاد و متن‌باز، هیچ منعی برای درآمدزا بودن برنامه تشریح نشده است. برخی پروژه‌های آزاد و متن‌باز در حد و اندازه‌ای که قادر باشند به حیات خود ادامه دهند درآمد دارند و عده‌ای از این پروژه‌ها نیز آنچنان برای مسئولان خود سودآور هستند که به سادگی معادل‌های انحصاری و روش کسب درآمد آن‌ها را از گردونه‌ی رقابت خارج می‌کنند.
در این صورت حتما برای افراد این سوال پیش می‌آید که چگونه یک نرم افزار متن باز هزینه های خود را تامین می‌کند؟و سازندگان آن چگونه کسب درآمد می‌کنند؟
در این مقاله قصد داریم با چند نمونه از روش های کسب درآمد از حوزه متن باز را شرح دهیم:
ارائه‌ی پشتیبانی و خدمات
تا کنون گسترده‌ترین و معمول‌ترین شیوه‌ی درآمدی، ارائه‌ی نوعی خدمات در کنار محصول آزاد/متن‌باز بوده است. کافی است اندکی به اطراف خود نگاه کنید و پروژه‌های آزاد/متن‌باز را به یاد بیاورید تا متوجه شوید تقریبا همه‌ی آن‌ها به شیوه‌ای به ارائه‌ی خدمات غیر رایگان بر بستر محصول خود می‌پردازند. به عنوان مثال:
• هزینه سرویس‌های نگهداری: هیچ‌کس مثل شما نرم‌افزارتان را نمی‌شناسد. شما می‌توانید این تجربه و دانش را در قالب سرویس‌ها و خدمات ویژه‌ای به کاربران ارایه کنید و در ازای دریافت مبلغ مشخصی افراد را از رنج و نا امیدی رها کنید. اغلب شرکت‌ها به وقت خود، بیش از پول‌شان اهمیت می‌دهند که همین مساله راه کاملا هموار و با ارزشی را خصوصا برای نرم‌افزارهای مبتنی بر سرور به روی شما باز خواهد کرد.
• باینری‌های کامپایل شده: جدای از آنکه شما کد منبع پروژه‌ی خود را بصورت آزاد و احتمالا رایگان منتشر می‌کنید، همیشه مجموعه‌ای از کاربران وجود خواهند داشت که خواهان تغییر در نرم افزارد و بهره گرفتن از نرم‌افزار شما به شیوه‌ای خاص هستند اما دانش، وقت یا انرژی لازم برای کامپایل آن را ندارند. این کاربران در اغلب مواقع مایل هستند هزینه‌ای را پرداخت کرده و از شما بخواهند به جای آن‌ها عملیات کامپایل را انجام دهید.
• آموزش و کارگاه: اگر نرم‌افزار شما به شیوه‌ای تخصصی دارای پیچیدگی‌های بسیار بوده و بخاطر کاربردهای خاص خود نیازمند آموزش است، شرکت‌های بسیاری ترجیح می‌دهند برنامه نویس نرم افزار را برای آموزش دادن مستقیم به کارمندان‌شان استخدام کنند. حتی اگر نرم‌افزار شما به اندازه‌ی کافی محبوب و شناخته شده باشد نیز شما می‌توانید به برگزاری کارگاه‌ها و ورک‌شاپ‌ها برای آموزش صفر تا صد تکنیک‌های مرتبط با برنامه برگزار کنید.
فروش آیتم‌های آموزشی
برخی از افراد تمایل دارند تمام کدهای شما را بررسی کرده و همه‌چیز را کشف کنند. برای اینگونه کاربران ارائه‌ی آموزش‌های عمومی و کارگاه‌های آموزشی کاملا خارج از حیطه خواهد بود. به جای آن اینگونه کاربرها مواد آموزشی را ترجیح می‌دهند. شما می‌توانید اینگونه دانش‌نامه‌ها را در ازای دریافت مبلغ در اختیار آن‌ها قرار دهید.
افزونه‌های غیررایگان و ایجاد بهبود
وابسته به اینکه چه لایسنسی برای پروژه‌ی آزاد/متن‌باز مورد نظر انتخاب شده باشد، شما قادر خواهید بود یک پلتفرم آزاد/متن‌باز را با پلاگین‌ها و اعمال بهبود در ازای دریافت هزینه ترکیب کنید. به عنوان مثال:
• افزونه‌های پولی: برای فهم بهتر این شیوه یکی از محبوب‌ترین و موفق‌ترین سیستمهای مدیریت محتوای وب یعنی وردپرس را در نظر بگیرید. این سیستم بصورت کاملا آزاد و رایگان برای همه در دسترس قرار گرفته تا از آن استفاده کرده و به ایجاد تغییر در آن بپردازند. اما در این میان تعداد بی‌شماری از حرفه‌ای‌های وردپرس وجود دارند که از طریق تولید و فروش افزونه‌ها و پوسته‌ها و… برای وردپرس زندگی خود را تامین می‌کنند. شما می‌توانید به همین شیوه پایه‌ی اصلی نرم‌افزار را به صورت رایگان ارائه کرده و برای دریافت ویژگی‌های پیشرفته‌تر بر بستر آن افزونه‌های خود را توسعه داده و به فروش برسانید.
در آخر تعداد بسیاری تولیدکننده و توسعه‌دهنده‌ی کوچک نیز وجود دارند که از سیستم پرداخت درون برنامه برای کسب درآمد استفاده کرده و اکنون به استارت‌آپ‌های موفق و بزرگی با استفاده از برنامه‌ها و بازی‌های متن‌باز/آزاد خود بدل شده‌اند. شاید این شیوه یکی از محبوب‌ترین و منطقی‌ترین روش‌هایی باشد که امروزه کارایی آن به خوبی اثبات شده و روش فروش باینری یا فروش مستقیم برنامه را به حاشیه رانده است.
هرچند در دنیای متن باز هم یک توسعه‌دهنده میتواند به‌شیوه انحصارگرایانه محصول خود را به فروش برساند، اما به‌واسطه آنکه سورس کدها در دسترس قرار دارند، روی این الگو زیاد نمی‌توان حساب باز کرد. متن باز در سالهای پیش رو، بیش از سایر فرصت های شغلی افزایش پیدا کرده و مورد تقاضای جدی بازار کار و صنعت میباشد.
در همین راستا لینوکس به عنوان یک open source است که در سال های اخیر بسیار فراگیر شد است. اکثر نرم افزارهای آن با زبان C و بخشی از انها با اسمبل نوشته شده و برای افرادی که این زبان های برنامه نویسی را می دانند سیستم عامل غریبه ای نیست. اگر با زبان C آشنا باشید می توانید تغییرات دلخواه خود را در source این سیستم عامل بدهید.
لینوکس و مدارک آن به عنوان یکی از مهمترین حوزه های متن باز، یکی از بهترین تخصص ها برای فعالیت در دنیای فناوری اطلاعات میباشد که جامع ترین مدرک مرتبط با آن LPIC، به عنوان کاربردی ترین مدرک لینوکس در حال حاضر در دنیا طرفداران فراوانی دارد.
انستیتوی تخصصی لینوکس LPI (Linux Professional Institute) در سال 1999 در کانادا فعالیت خود را آغاز کرد. این موسسه در سراسر دنیا به عنوان سازمانی پیشرو در امر آموزش و ارایه مدارک تخصصی لینوکس، Open Source و نرم‌افزار شناخته شده و مورد حمایت و تایید شرکت‌های بزرگی همچون IBM، ناول، HP، پروسافت، اینتل و سایر شرکت‌های مطرح است.
LPI جهت ارتقاء سطح دانش و تخصص جامعه IT خصوصا علاقه‌مندان به لینوکس، مدرکی تحت عنوان LPIC : Linux Professional Institute Certification را طراحی و برنام‌ریزی کرده است. این مدرک بر خلاف سایر مدارک لینوکس مانند RHCE یک مدرک غیرانتفاعی (Vendor Less) است و وابستگی خاصی نسبت به توزیع یا سازمان خاصی ندارد که همین ویژگی باعث تمایز این مدرک از سایر مدارک موجود برای لینوکس شده است.
کهکشان سالهاست که پک کامل دو مدرک مهم LPIC1 و LPIC2 که فرد را به عنوان مهندس و مدیر سیستمهای لینوکس آماده ورود به بازار کار مینماید را برگزار کرده و هر روز به تعداد دانش آموختگان لینوکس کهکشانی افزوده میشود.
به دلیل اهمیت این مدارک در بازار کار و کمبود متخصص و منابع فارسی مورد نیاز علاقمندان،کهکشان پک آموزش الکترونیک این دوره ها را نیزبه عنوان یک منبع کمک آموزشی منحصربفرد و کاملا کاربردی تولید و به صورت جداگانه و یا همراه با دوره عرضه می نماید.
این سری آموزش الکترونیک میتواند در راه رسیدن به جایگاه شغلی مدیر سیستمهای لینوکس و یا افرادی که در کار خود به دانش لینوکس نیازمندند بسیار مفید وکارآمد باشد.
